Şunlara dikkat ederseniz hem kendinizi koruyabilir hem de virüsün başkalarına bulaşmasını önlemeye yardımcı olabilirsiniz:
Yapılması gerekenler
Ellerinizi düzenli olarak 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkamak veya alkol bazlı sıvıyla ovalamak
Öksürürken veya hapşırırken burnunuzu ve ağzınızı tek kullanımlık mendille ya da dirseğiniz içi ile örtmek
Kendisini iyi hissetmeyen kişilerle yakın temastan (1 meter) kaçınmak
Kendinizi iyi hissetmiyorsanız, evde kalıp kendinizi diğer kişilerden ayrı tutmak
Yapılmaması gerekenler Elleriniz temiz değilken gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmak
Koronavirüsü durdurmaya yardım edin
1 : ELLERSık sık yıkayın
2 : DİRSEKİçine doğru öksürün
3 : YÜZDokunmaktan kaçının
4 : MESAFEUzaklığı koruyun
5 : EVMümkünse evde kalın
1960 yılında tavuklarda bulaşıcı bronşit virüsü olarak keşfedilen Coronavirüs'ler, insanları ve hayvanları etkileyebilen geniş bir virüs ailesidir. Coronavirüsler; hayvanlardan, insanlara bulaşarak ciddi hastalık tabloları ortaya çıkmasına neden olurlar.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 31 Aralık 2019' da Çin' in Wuhan şehrinde etkeni bilinmeyen zatürre (pnömoni) vakaları hakkında bilgilendirildi. 7 Ocak 2020'de Çin Ulusal Sağlık Komisyonu, pnömoni vakalarından izole edilen yeni bir tür Coronavirus belirlediler. 2019-nCoV veya COVID-19 adı verilen Coronavirus, daha önce insanlarda tanımlanmamış yeni bir suştu. Virüsün bir yarasa Coronavirüsü' ne % 96 benzerliği vardır, bu nedenle yarasalardan bulaşabileceği düşünülmektedir.
Latince “taç” veya “hale” anlamına gelen Coronavirüsler; hasta kişiyle yakın temas, infekte kişinin öksürmesi-hapşırmasıyla ortaya çıkan damlacıklar ile direk temas veya ortaya çıkan damlacıkların ortamda bulunan yüzeylere bulaşması (kapı tokmağı veya masa gibi) sonucu kirlenmiş alana dokunmak ve ardından ağza, göze, yüze teması ile bulaştığı tespit edilmiştir.
Hastalığın kuluçka süresi 2-14 gün arasında olup, kuluçka süresinin bitimine müteakip; hastalık belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtilerin arasında solunum semptomları; ateş, öksürük, nefes darlığı ve solunum güçlüğü bulunur. Daha ciddi olgularda; zatürre (pnömoni), akut solunum sendromu, böbrek yetmezliği ve ölüme neden olabilir.
25-26 Şubat 2020 itibariyle, dünyada Coronavirüs pnömoni salgını içinde 2.763 ölüm ve 81.027 doğrulanmış vaka vardır. Virüsün, yüzeylerde stabilitesi hakkında veri bulunmamaktadır.
COVID-19 infeksiyonlarını önlemek, tedavi etmek için aşı ve antiviral ilaç yoktur. Remdesivir adlı etken maddeli antiviral ilaç üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Hastalığın tedavisinin ve aşısının olmaması, hastalıktan korunma yöntemlerinin bilinmesini ve dikkatlice uygulanmasını toplum sağlığı açısından önemli bir hale getirmektedir.
Toplum sağlığı açısından infeksiyonun yayılmasını önlemek için alınması gereken önlemler;
- Solunum yolu hastalık belirtileri gösteren (öksürme, hapşırma v.b.) biriyle yakın temastan kaçınınız.
- Ellerinizi sık sık bir dakika süreyle sabun-su ile yıkayın veya 20 saniye süreyle alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanınız.
- Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kapatmak mikrop ve virüslerin yayılmasını önler. Ellerinize hapşırır veya öksürürseniz, dokunduğunuz nesneleri kirletebilirsiniz. Öksürürken ve hapşırırken, ağzınızı ve burnunuzu bükülmüş dirseğinizle veya tek kullanımlık mendil ile kapatınız, tek kullanımlık mendili kapalı bir çöp kutusuna atınız ve ellerinizi alkol içerikli el dezenfektanı veya sabun-su ile temizleyiniz.
- COVID-19 gibi bir solunum yolu hastalığı olan bir kişi, öksürdüğünde veya hapşırdığında virüsü içeren küçük damlacıklar saçar. Hastaya yakınsanız, virüs ile temas etme riskiniz artar. Kendinizle diğer insanlar arasında (özellikle öksüren, ateşi olan hastalarla) en az 1 metre mesafe bırakınız.
- Ellerinizle, göz, burun ve ağza dokunmaktan kaçınınız. Eller virüsle kontamine olabilecek birçok yüzeye dokunur. Kirlenmiş ellerinizle gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunursanız, virüsü yüzeyden kendinize aktarabilirsiniz.
- Ateş, öksürük ve nefes almakta zorlanıyorsanız, tıbbi yardım almanız önemlidir, bu tablo solunum yolu enfeksiyonu veya başka ciddi bir durumdan kaynaklanıyor olabilir.
-Hafif solunum yolu semptomlarınız varsa hastalığın bulunduğu bir bölgeye seyahat geçmişiniz yoksa, temel solunum ve el hijyeni kurallarını dikkatlice uygulayınız ve mümkünse iyileşene kadar evde kalınız.
- Genel bir önlem olarak, canlı hayvan pazarlarını ziyaret ederken genel hijyen önlemlerini uygulayınız. Hayvanlara ve hayvansal ürünlere dokunduktan sonra sabun ve su ile ellerinizi yıkayınız; el, göz, burun veya ağza dokunmaktan kaçınınız, hasta hayvanlarla ürünleriyle temastan kaçınınız. Sahipsiz dolaşan hayvanlarla herhangi bir temastan kesinlikle kaçınınız.
- Toprak üzerindeki, kontamine olmuş hayvan atıkları veya sıvılarla temastan kaçının.
- Çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünlerin tüketiminden kaçınınız, gıda güvenliği uygulamalarına göre pişmemiş gıdalarla çapraz kontaminasyonu önlemek için çiğ et, süt veya etleri dikkatli kullanınız.
- Maske takmak, etkilenen bölgelerde COVID-19 dahil olmak üzere bazı solunum yolu hastalıklarının yayılmasını sınırlamak için önleme tedbirlerinden biridir. Ancak, yeterli düzeyde koruma sağlamak için tek başına bir maske kullanılması yeterli değildir.
- Maske kullanılacaksa, bu önlem, COVID-19'un insandan insana bulaşmasını önlemek için el hijyeni ve diğer önlemleriyle birlikte alınmalıdır. Belirtilmediğinde maske takmak, gereksiz maliyetlere ve el hijyeni uygulamaları gibi diğer temel önlemlerin ihmal edilmesine yol açabilecek yanlış bir güvenlik hissi yaratabilir. Ayrıca, bir maskenin yanlış kullanılması bulaşma riskini azaltmak için etkinliğini engelleyebilir.
Solunum semptomları olan veya COVID-19 enfeksiyonu şüphesi olan bireylerin alması gereken önlemler;
- Ellerinizi sık sık bir dakika süreyle sabun-su ile yıkayın veya 20 saniye süreyle alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanınız.
- Sağlıklı bireylerden olabildiğince uzak (en az 1 metre) durunuz .
-Solunum salgılarınızın bulaşmasını engellemek için, tıbbi maske kullanınız ve tolere edilebiliyorsanız maskenizi mümkün olduğunca çıkarmayınız.
-Tıbbi bir maskeye tahammül edemeyen hastalar için, solunum hijyeni titizlikle uygulamalıdır, yani öksürürken tek kullanımlık kağıt mendil ile ağız ve burun kapatmalıdır. Kullanımdan sonra mendil kapalı bir kaba atılmalıdır. Solunum sekresyonları ile temas edildiyse, hemen sonra ellerinizi temizleyiniz.
- Pencere ve kapıları mümkün olduğunca açarak yaşam alanındaki hava akışını iyileştiriniz.
Solunum semptomları olan veya COVID-19 infeksiyonu şüphesi olan bireylerle birlikte aynı ortamı paylaşanların alması gereken önlemler;
- Ellerinizi sık sık bir dakika süreyle sabun-su ile yıkayın veya 20 saniye süreyle alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanınız.
- Hastalıktan etkilenen kişiden olabildiğince uzak (en az 1 metre) durunuz.
- Hastalıktan etkilenen kişiyle aynı odada bulunma zorunda iseniz, tıbbi maske takınız.
- Solunum yolu sekresyonlarıyla kirlenmiş malzemeyi kullanımdan hemen sonra atınız ve temas ettikten hemen sonra ellerinizi temizleyiniz.
- Pencere ve kapıları mümkün olduğunca açarak yaşam alanındaki hava akışını iyileştiriniz.
Tıbbi birimlere müracaat eden, solunum semptomları olan bireylerin alması gereken önlemler;
- Bekleme alanlarında, beklerken veya tıbbi işlem sırasında maske takınız.
- Şüpheli veya teyit edilmiş olgulara ayrılmış bölgelerde kalırken maske takınız.
-Tek kişilik odalarda izole edildiğinizde tıbbi maske takmayınız, tek kullanımlık kağıt mendiller ile öksürürken veya hapşırırken ağız ve burnunuzu kapatınız. Bunları uygun şekilde atınız ve hemen sonra el hijyeni uygulayınız.
Sağlık çalışanlarının alması gereken önlemler;
- COVID-19 bulaştığından şüphelenilen veya teyit edilen hastaların kabul edildiği birimlere yapılacak ziyaret ve tıbbi bakım durumlarında; odaya girerken tıbbi maske (N95, Avrupa Birliği (AB) standardı FFP2 veya eşdeğeri kadar koruyucu bir partikül maskesi) takınız.
- Tıbbi maskelerin doğru kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki maddeler uyulmalıdır.
* Ağız ve burnunuzu örtmek için maskeyi dikkatlice yerleştiriniz.
* Yüz ile maske arasındaki boşlukları en aza indirmek için sıkıca bağlayınız.
* Kullanımdayken maskeye dokunmaktan kaçınınız.
* Maskeyi uygun bir teknik kullanarak çıkarınız. (maskenin ön kısmına dokunmayınız)
* Maskeyi çıkarıldıktan sonra veya kullanılmış bir maskeye yanlışlıkla dokunduğunuzda, gözle görülür şekilde kirlenmişse alkol bazlı el dezenfektanı veya sabun-su kullanarak ellerinizi temizleyiniz.
* Nemli maskeleri yeni, temiz ve kuru bir maske ile değiştiriniz.
* Tek kullanımlık maskeleri tekrar kullanmayınız.
* Tek kullanımlık maskeleri çıkarıldıktan sonra atınız.
* Bez (pamuk, gazlı bez v.b.) tıbbi maskelerin kullanımı hiçbir koşulda önerilmemektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder